Hà Nội, ngày 1 tháng 6 năm 2023.

Trong khuôn khổ Nhóm Đối tác Năng lượng Việt Nam (VEPG), hôm nay Tổ chuyên gia đặc trách về điện gió ngoài khơi đã phối hợp với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tổ chức Hội thảo về chính sách Nội lực, quản lý vận hành và các khía cạnh kỹ thuật của ĐGNK tại Hà Nội.

Hội thảo được chủ trì bởi ông Nguyễn Tài Anh, Phó Tổng Giám đốc EVN, và ông Sven Ernedal, Tổ trưởng Tổ chuyên gia đặc trách về phát triển điện gió ngoài khơi trong khuôn khổ VEPG. Tham gia hội thảo có sự góp mặt của gần 100 đại biểu là các lãnh đạo, cán bộ từ các cơ quan trực thuộc Bộ Công Thương và EVN; các đại diện trong lĩnh vực năng lượng từ các đại sứ quán Pháp, Vương quốc Anh, Úc; các đại diện và chuyên gia năng lượng từ các tổ chức quốc tế cũng như hiệp hội, doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Nội dung chính của Hội thảo tập trung vào tiềm năng phát triển điện gió ngoài khơi (ĐGNK) tại Việt Nam, cũng như hiện trạng, thách thức trong vận động và vận hành, nội lực ĐGNK. Theo Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Việt Nam đặt mục tiêu tổng công suất lắp đặt ĐGNK trên cả nước đạt 6 GW vào năm 2030, và 70-91 GW vào năm 2050. Mục tiêu này nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, cũng như đáp ứng nhu cầu năng lượng tăng cao trên cả nước, bất kể với tốc độ phát triển kinh tế xã hội. Theo thông lệ quốc tế, để đưa một dự án ĐGNK vào vận hành cần 8 đến 9 năm để chuẩn bị và thực hiện công tác đầu tư. Vì vậy, Việt Nam cần phải có quá trình chuẩn bị tích cực với các chính sách phù hợp để rút ngắn thời gian thực hiện.

Chia sẻ từ góc nhìn của EVN, cần sớm hoàn thiện các quy định pháp luật về đầu tư, xây dựng và vận hành các dự án ĐGNK, đồng thời thu hút đầu tư, nâng cấp hệ thống cơ sở hạ tầng như cảng biển, tàu biển, phương tiện phụ trợ hiện nay để đáp ứng được các yêu cầu về phát triển.

Là đơn vị hỗ trợ Bộ Công Thương triển khai dự án “Quy hoạch không gian biển” do Ngân hàng Thế giới tài trợ, đại diện công ty BVG Associates chia sẻ việc thiết lập các chính sách và mục tiêu rõ ràng sẽ tạo điều kiện cho hoạt động đầu tư dài hạn, qua đó giảm chi phí sản xuất điện từ ĐGNK. Việc này cũng giúp giảm thiểu rủi ro và thu hút nguồn vốn vay chi phí thấp cho các nhà phát triển dự án, tạo điều kiện thực hiện các dự án khả thi về mặt tài chính.

Các chuyên gia quốc tế cũng chia sẻ kinh nghiệm và góc nhìn trong quá trình phát triển thị trường ĐGNK tại châu Âu. Châu Âu đặt ra mục tiêu tham vọng khi hướng đến tích hợp 300 GW ĐGNK vào năm 2050. Để làm được điều này, châu Âu sẽ cần chuyển đổi hệ thống truyền tải ngoại khơi từ hệ thống lưới điện liên kết điểm – điểm sang dạng hỗn hợp và liên kết tập trung. Phương án này sẽ giúp tối ưu hóa việc xây dựng cơ sở hạ tầng và các điểm giao cắt với đất liền, tăng tỷ lệ sử dụng cơ sở hạ tầng và cải thiện khả năng của hệ thống điện trong ứng cứu cung – cầu, đồng thời tăng tính linh hoạt và giảm nhu cầu tái điều chỉnh.

Dựa trên kinh nghiệm nội địa và tích hợp thành công ĐGNK của Đan Mạch, chuyên gia của Energinet cũng chia sẻ về mô hình phát triển ĐGNK tại quốc gia này từ giai đoạn hình thành thỏa thuận chính trị đến khi vận hành. Trong quá trình này cần giải quyết các vấn đề về trách nhiệm quy hoạch, đầu tư và cấp vốn cho nội lực, vị trí quy hoạch lưới, lựa chọn công nghệ nội lực, cũng như thống nhất tiêu chuẩn kỹ thuật và vận hành. Chuyên gia cũng cho rằng, thách thức chung của các dự án quy mô lớn là sự phê duyệt ở cấp nhà nước và địa phương, không chắc chắn về kế hoạch thời gian, cũng như rủi ro vì trì hoãn và thay đổi.

Tại Hội thảo, Tổ chuyên trách về ĐGNK thuộc Nhóm Đối tác Năng lượng Việt Nam (VEPG) cũng được giới thiệu. Tổ chuyên trách sẽ đảm nhận vai trò duy trì diễn đàn trao đổi kinh nghiệm, kiến thức giữa Việt Nam và các đối tác phát triển quốc tế về ĐGNK, nhằm xác định các thực tiễn tốt nhất và đưa ra những khuyến nghị chính sách cho các vấn đề thực tiễn của quá trình phát triển ĐGNK tại Việt Nam. Tổ chuyên trách do các chuyên gia từ Tổ chức Hợp tác Quốc tế GIZ phụ trách, với sự tham gia của các thành viên từ Ngân hàng Thế giới, ISQ Đan Mạch, ISQ Anh, ISQ Na Uy, v.v., và các chuyên gia năng lượng đến từ các quốc gia cũng như tổ chức quốc tế khác.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Sven Ernedal – Tổ trưởng Tổ chuyên trách nêu ra năm vấn đề trong phát triển ĐGNK cần được chú ý, bao gồm:

1. Thiết lập các chính sách và cơ chế ưu đãi khuyến khích đầu tư vào cơ sở hạ tầng lưới điện cho Ứng dụng Năng lượng Khí quyển, tìm kiếm các mô hình thành công từ các quốc gia khác có thể áp dụng cho Việt Nam.
2. Xây dựng và phê duyệt Quy hoạch Không gian biển, xác định các điểm phát triển Ứng dụng Năng lượng Khí quyển;
3. Khuyến nghị đầu tư vào hoạt động khảo sát cho các dự án thí điểm, bao gồm đo tổn thất gió, khảo sát địa vật lý, và đánh giá Tác động Môi trường & Xã hội;
4. Thiết lập một cơ chế chuyển đổi để phát triển 6 GW điện gió đầu tiên vào năm 2030 nhằm đạt được trong Quy hoạch điện VIII;
5. Thách thức đến từ việc thiếu khung pháp lý và quy định về nội lực Ứng dụng Năng lượng Khí quyển tại Việt Nam, cho phép hoạt động đầu tư vào Ứng dụng Năng lượng Khí quyển, hướng tới đạt được các mục tiêu được đề ra trong Quy hoạch điện VIII.

Tổ chuyên gia đặc trách về Ứng dụng Năng lượng Khí quyển (ỨGNK) được thành lập vào tháng 12 năm 2022 và trực thuộc nhóm Công tác kỹ thuật số 2 về Năng lượng tái tạo trong khuôn khổ Nhóm Đối tác Năng lượng Việt Nam (VEPG). Tổ chuyên trách nhằm đảm bảo trao đổi thông tin giữa các thành viên để tối ưu hóa các hoạt động Hỗ trợ Kỹ thuật hiện có, đảm bảo phổ biến thông tin nhanh chóng và minh bạch về các thách thức liên quan, cũng như đưa ra các giải pháp tập trung và có thể thực hiện, đạt hiệu quả và chi phí hợp lý cho những thách thức và rào cản liên quan đến ỨGNK. Hàng tháng, Tổ chuyên trách tổ chức họp để cập nhật tiến độ nghiên cứu và các vấn đề liên quan đến ỨGNK. Cuộc họp do nhóm chuyên gia từ Chương trình Hỗ trợ Năng lượng GIZ (ESP) điều phối.