Chiều ngày 4/4/2019, cuộc họp thường niên của Ban Chỉ đạo Phát triển Lưới điện Thông minh Việt Nam đã diễn ra tại trụ sở Bộ Công Thương. Nội dung chính của cuộc họp nhằm báo cáo tình hình và tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện chương trình Lưới điện năm 2018 và đề xuất kế hoạch công tác của Ban Chỉ đạo năm 2019.
Thay mặt Bộ Công Thương, ông Nguyễn Anh Tuấn – Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực – đã chủ trì cuộc họp. Các thành viên Ban Chỉ đạo là đại diện lãnh đạo từ các Bộ, ngành, bao gồm: Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Khoa học công nghệ, Bộ Xây dựng, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và một số cơ quan, đơn vị có liên quan đã tham dự cuộc họp.
Ngoài ra, cuộc họp năm nay cũng có sự tham gia của đại diện từ tổ chức Hợp tác Phát triển Đức GIZ. Tại cuộc họp, đại diện GIZ đã có bài trình bày tổng quan về Dự án Lưới điện Thông minh cho Năng lượng Tái tạo và Hiệu quả Năng lượng (SGREEE), đồng thời đề xuất các công nghệ và giải pháp lưới điện thông minh khả thi, cho phép các nguồn năng lượng tái tạo có thể hòa lưới điện tại Việt Nam.
Tính đến tháng 2/2019, tổng công suất lắp đặt của hệ thống điện Việt Nam là 50,3 GW, trong đó, nguồn năng lượng sản xuất điện chính là thủy điện (chiếm 40%), than đá (37,6%), khí tự nhiên (18,1%) và nguồn nhập khẩu (2,8%). Theo Quy hoạch Phát triển Điện lực Quốc gia (QHĐ VII điều chỉnh, tháng 3/2016), Việt Nam đặt mục tiêu tổng đạt tỷ lệ năng lượng tái tạo trong sản xuất điện (800 MW điện gió và 850 MW điện mặt trời đến năm 2020). Nhờ các cơ chế khuyến khích được áp dụng thành công cho việc phát triển nguồn năng lượng điện gió và điện mặt trời, dự kiến đến cuối năm 2019, 400 MW điện gió và 2.000 MW điện mặt trời dự kiến sẽ hòa lưới điện. Con số này dự báo sẽ còn tăng trong tương lai.
Tuy nhiên, sự chuyển đổi trong cơ cấu sản xuất điện là thách thức đối với việc quản lý lưới điện bởi lẽ việc quản lý này phải đảm bảo nguồn cung cấp điện ổn định, lâu dài và giá cả phù hợp.
Nhận thức được vấn đề này, ngày 8/11/2012, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Quyết định 1670/Q?-TTg về Phát triển Lưới điện Thông minh tại Việt Nam (viết tắt: Lộ trình Lưới điện Thông minh). Lộ trình này nhằm cải thiện chất lượng và đáng tin cậy của nguồn cung cấp điện đồng thời đẩy mạnh việc sử dụng điện hiệu quả.
Được thành lập vào năm 2013, Ban Chỉ đạo Phát triển Lưới điện Thông minh Việt Nam có nhiệm vụ chủ đạo các đơn vị trong ngành điện xây dựng các dự án cơ sở, xác định các mục tiêu cụ thể trong từng dự án, giao cho các đơn vị thực hiện, giám sát việc thực hiện tuân thủ theo Quyết định số 1670/Q?-TTg ngày 08/11/2012 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án phát triển Lưới điện Thông minh tại Việt Nam. Trưởng Ban Chỉ đạo do Bộ Công Thương đảm nhiệm trong khi Cục Điều tiết Điện lực giữ vai trò là cơ quan thường trực.
Dự án SGREEE của GIZ hỗ trợ Chính phủ Việt Nam trong việc thực hiện Lộ trình Lưới điện Thông minh. Với ngân sách tài trợ từ Bộ Hợp tác Kinh tế và Phát triển Liên bang Đức (BMZ) theo hình thức vốn ODA không hoàn lại, dự án phối hợp chặt chẽ với Cục Điều tiết Điện lực hỗ trợ các chuyên gia trong ngành điện lực Việt Nam phát triển lưới điện thông minh nhằm giúp tăng tỷ trọng hòa lưới điện của nguồn năng lượng tái tạo và thúc đẩy mạnh mẽ hơn hiệu quả năng lượng. Dự án được thực hiện từ năm 2017 đến 2021, tập trung vào ba lĩnh vực hoạt động chính: Xây dựng Khung chính sách, Nâng cao Năng lực và Hợp tác Kỹ thuật.
Lưới điện thông minh là lưới điện truyền dẫn hai chiều, trong đó, điện năng và thông tin có thể truyền tới theo hai hướng: từ nhà sản xuất điện tới người tiêu thụ và ngược lại. Lưới điện Thông minh sử dụng công nghệ số để tăng cường tính ổn định, an toàn và hiệu quả của hệ thống điện, đồng thời cho phép các nguồn năng lượng tái tạo không ổn định, như năng lượng điện gió và mặt trời, có thể hòa lưới điện quốc gia trên diện rộng. Ngược lại, hệ thống lưới điện hiện tại chỉ có khả năng truyền dẫn một chiều: điện năng chỉ đi theo một hướng từ nhà máy điện đến người tiêu thụ.
