Việt Nam và CHLB Đức cùng tiến vào đối thoại về năng lượng, chia sẻ cơ hội và thách thức chung của hai quốc gia trong quá trình chuyển đổi năng lượng xanh. Đối thoại mở ra những cơ hội mới trong việc hợp tác giữa hai nước, đồng hành về mục tiêu chung của việc tiến tới trung hòa carbon trong dài hạn.

Từ ngày 28 đến 30 tháng 11 năm 2022, đại diện từ Bộ Kinh tế và Hành động Khí hậu của CHLB Đức (BMWK), bà Nicole Glahnemann – Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác Năng lượng và Khí hậu tại khu vực Châu Á, đã thăm và làm việc với Bộ Công Thương cùng các Bộ, ban, ngành liên quan, các doanh nghiệp nhà nước và tư nhân trong lĩnh vực năng lượng tại Việt Nam.

Ảnh: Đoàn đại diện từ Bộ Kinh tế và Hành động Khí hậu CHLB Đức – bà Nicole Glahnemann, đại diện từ Bộ Công Thương Việt Nam – ông Phạm Nguyên Hùng, cùng với đại diện từ Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức (GIZ) và các ban, ngành, doanh nghiệp nhà nước và tư nhân trong ngành năng lượng tại Việt Nam.

Trước đó, mối quan hệ hợp tác năng lượng Việt Nam – Đức đã được xây dựng và phát triển thông qua chuyến thăm và làm việc của đoàn đại biểu Việt Nam tại Đối thoại Chuyển đổi Năng lượng và Ngày Năng lượng Việt – Đức tổ chức tại Berlin vào tháng 3/2022. Chuyến thăm lần này của Bộ Kinh tế và Hành động Khí hậu Đức đến Việt Nam nhằm tăng cường hơn nữa mối quan hệ tin cậy giữa hai nước thông qua các cuộc đối thoại xoay quanh việc xây dựng chính sách phát triển cho năng lượng tái tạo, tiềm năng hydrogen xanh tại Việt Nam, việc thiết lập cấu trúc bộ hiểu quả năng lượng, cũng như gặp gỡ các doanh nghiệp đầu tư tại Việt Nam.

Thách thức và giải pháp về vận hành hệ thống điện có tỷ trọng năng lượng tái tạo cao.

Việt Nam và Đức đều hướng tới mục tiêu phát thải rỗng bằng 0. Để hiện thực hóa mục tiêu này vào năm 2045, Đức đã xây dựng và phát triển hệ thống điện với tỷ trọng năng lượng tái tạo cao. Trong buổi trao đổi tại trụ sở Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vào ngày 29 tháng 11, phía Đức đã chia sẻ những thách thức khi vận hành hệ thống điện, như lượng công suất ngược, khó khăn trong công tác dự báo, hệ thống chưa ổn định, khó khăn trong quản lý công suất dự phòng, …

Ảnh: Phiên làm việc giữa đại diện từ Bộ Kinh tế và Hành động Khí hậu CHLB Đức và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) về việc tích hợp nguồn lực tự nhiên tái tạo hướng tới chuyển đổi năng lượng xanh

Để giải quyết những bài toán này, nhiều sáng kiến đã được chia sẻ, bao gồm việc thiết kế thị trường tập trung vào cả sản xuất và tiêu thụ, tính toán giá điện thời gian thực, lấy nhà tiêu dùng làm trung tâm; xây dựng các nền tảng đấu thầu dành cho quản lý năng lượng; áp dụng các giải pháp trí tuệ nhân tạo cho các tài sản NLTT, thúc đẩy tăng cường các thiết bị có thể điều khiển được; cũng như nâng cao hoạt động dự báo một cách cân bằng hệ thống.

Câu lạc bộ Hiệu quả năng lượng

Theo báo cáo đóng góp quốc gia từ quyết định (NDC), Việt Nam cam kết cắt giảm 9% lượng phát thải khí nhà kính giai đoạn 2021 – 2030 so với kịch bản thông thường (BaU) bằng nguồn lực trong nước và có thể tăng lên đến 27% khi nhận được sự hỗ trợ của quốc tế. Bên cạnh việc chuyển đổi sang các nguồn năng lượng xanh, việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả cũng là một trong những chiến lược quan trọng và bền vững. Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 – 2030 (VNEEP III) đặt mục tiêu đưa tiết kiệm năng lượng trở thành hoạt động thường xuyên đối với các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm và các ngành kinh tế trọng điểm tiêu thụ nhiều năng lượng.

Đối mặt với trách nhiệm này, hoạt động của các Câu lạc bộ Hiệu quả năng lượng đã được thảo luận trong buổi làm việc giữa các đại diện của BMWK, đại diện các hiệp hội về thiết bị điện, năng lượng và môi trường đặc biệt với Hội Khoa học công nghệ sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Việt Nam (VECEA) và Trung tâm nghiên cứu và phát triển về Tiết kiệm năng lượng (ENERTEAM). Các Câu lạc bộ này sẽ giúp kết nối các doanh nghiệp có địa bàn gần nhau, đặc thù tương đồng có thể hỗ trợ nhau về kỹ thuật, máy móc, thiết bị. Qua đó giúp nâng cao chất lượng của hoạt động kiểm toán năng lượng và quản lý năng lượng. Các doanh nghiệp như vậy có thể học hỏi lẫn nhau, mở rộng mạng lưới kết nối với các đơn vị tư vấn uy tín trong ngành.

Cũng trong ngày làm việc này, một Ý định thư đã được ký kết đánh dấu cam kết hỗ trợ của các hiệp hội, mạng lưới năng lượng đặc biệt với sự phát triển mạng lưới hiệu quả năng lượng tại Việt Nam.

Chính sách phát triển năng lượng tái tạo và tiềm năng Hydrogen xanh tại Việt Nam

Xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù để khuyến khích và thúc đẩy phát triển các nguồn năng lượng tái tạo là nhiệm vụ quan trọng được nêu rõ trong Nghị quyết 55-NQ/TW của Bộ Chính trị về “Định hướng chiến lược phát triển Quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Các chính sách phát triển năng lượng tái tạo giúp đưa ra những hướng dẫn rõ ràng và chiến lược nhằm thúc đẩy sự phát triển của năng lượng tái tạo và tích hợp năng lượng tái tạo vào hệ thống điện.

Đại diện Bộ Kinh tế và Hành động Khí hậu Đức, bà Nicole Glahnemann – Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác Năng lượng và Khí hậu tại khu vực Châu Á đã có buổi làm việc chặt chẽ với Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, Bộ Công thương vào ngày 30 tháng 11 về chủ đề “Xây dựng Chính sách phát triển năng lượng tái tạo và tiềm năng phát triển Hydrogen xanh tại Việt Nam”. Hội thảo đã thu hút hơn 80 đại biểu từ các Bộ ban ngành liên quan như Cục Điều tiết điện lực, Vụ Than và Dầu khí (Bộ Công Thương), các tổ chức quốc tế, hiệp hội, doanh nghiệp và các trường đại học trong cả nước tham gia. Sự kiện cũng thu hút hơn 400 người theo dõi trực tuyến.

Các kinh nghiệm quốc tế trong xây dựng khung chính sách phát triển năng lượng tái tạo đã được chia sẻ tại sự kiện. Theo đó, luật năng lượng tái tạo cần gắn với chiến lược dài hạn của quốc gia và toàn cầu, thống nhất với chính sách ngành cũng như chiến lược đảm bảo an ninh năng lượng. Nội dung của luật cần ổn định, không thay đổi trong vài năm hoặc nhiều thập kỷ, và cần quan tâm đến an toàn đầu tư của các nhà đầu tư tư nhân.

Đức và Việt Nam cùng hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 lần lượt vào năm 2045 và 2050. Trên thế giới đã có 136 quốc gia cam kết đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào giữa thế kỷ. Theo chiến lược của nước Đức, có 5 trụ cột chiến lược chính để hiện thực hóa mục tiêu này, bao gồm: thúc đẩy năng lượng tái tạo; loại bỏ nhiên liệu than; tăng cường hiệu quả năng lượng; điện hóa ngành giao thông vận tải, nhiệt, công nghiệp; và phát triển hydrogen sạch. Việc phát triển chính sách liên tục đã góp phần thúc đẩy việc triển khai năng lượng tái tạo ở Đức, với tỷ trọng nguồn năng lượng tái tạo chiếm gần 50% trong sản lượng điện hiện nay.

Trong phiên làm việc buổi chiều, các đại biểu đã thảo luận sôi nổi về tiềm năng phát triển hydrogen xanh tại Việt Nam. Hydrogen xanh là công nghệ quan trọng trong chuỗi chuyển đổi năng lượng, và là giải pháp tối ưu cho các lĩnh vực khó giảm phát thải khí nhà kính. Việt Nam có nhiều điều kiện lợi để sản xuất hydrogen xanh, nhưng cần chính sách và quan hệ đối tác đúng để đảm bảo thành công. Bên cạnh đó, phần lớn năng lực sản xuất hydrogen phục vụ xuất khẩu có thể sẽ hình thành dựa trên quan hệ đối tác song phương với các điều kiện tài chính ưu đãi và hợp đồng cung ứng dài hạn. Theo cách tiếp cận này, Việt Nam có thể có chi phí sản xuất thấp để cạnh tranh trên thị trường thế giới.

Ảnh: Bà Nicole Glahnemann – Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác Năng lượng và Khí hậu khu vực Châu Á (BMWK)

Bà Nicole Glahnemann – Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác Năng lượng và Khí hậu tại khu vực Châu Á, thuộc Bộ Kinh tế và Hành động Khí hậu CHLB Đức chia sẻ, trong bối cảnh Việt Nam và Đức cùng hướng tới mục tiêu tham vọng về Net Zero, nước Đức hy vọng có thêm nhiều hoạt động hợp tác song phương với Việt Nam để nắm bắt cơ hội, vượt qua các thách thức trong tiến trình chuyển đổi năng lượng xanh, hướng tới sự phát triển bền vững về kinh tế và xã hội của quốc gia.