Thừa Thiên Huế, ngày 28 tháng 6 năm 2022.
Nhóm Công tác Kỹ thuật về Tích hợp lưới điện và Hệ thống lưới điện, thuộc Nhóm Đối tác Năng lượng Việt Nam (viết tắt là VEPG) đã có phiên họp đầu tiên trong giai đoạn II trong hai ngày 27 và 28 tháng 6 tại thành phố Thừa Thiên Huế. Phiên họp được chủ trì bởi ông Trần Tuấn Quang, Phó Cục trưởng, Cục Điều tiết điện lực, Bộ Công Thương và ông Gareth Ward, Đại sứ Vương Quốc Anh tại Việt Nam. Tham gia phiên họp trực tiếp và trực tuyến là gần 100 đại biểu – đại diện của Bộ Công Thương, đại diện chính quyền địa phương, EVN và các Tổng công ty điện lực trực thuộc EVN, đại diện từ các đơn vị điện lực của Vương Quốc Anh, các cơ quan phát triển quốc tế, các trường đại học, các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài hoạt động trong lĩnh vực năng lượng, cũng như các lĩnh vực liên quan khác.
Nội dung thảo luận chính tại phiên họp liên quan đến cách thức vận hành hệ thống điện có tỷ trọng năng lượng tái tạo cao, cập nhật những xu hướng phát triển và kinh nghiệm trên thế giới, cũng như đưa ra các đề xuất đối với hệ thống điện Việt Nam. Bên cạnh đó, các đại biểu còn có cơ hội tham quan Công ty Điện lực Thừa Thiên Huế, Trạm biến áp Phú Bài và Nhà máy điện mặt trời Phong Điền 2, lắng nghe đại diện các công ty chia sẻ về kinh nghiệm vận hành hệ thống cũng như kế hoạch trong thời gian tới.
Một trong những chủ đề trọng tâm của phiên họp là thống nhất kế hoạch hoạt động của Nhóm Công tác Kỹ thuật (CTKT) về Tích hợp lưới điện và Hệ thống lưới điện trong năm 2022. Nhóm CTKT Tích hợp lưới điện và Hệ thống lưới điện là nhóm công tác mới thành lập của VEPG sau Hội nghị cấp cao lần thứ 4 năm 2021, cùng với 4 nhóm CTKT chuyên trách khác hướng tới mục tiêu chung là đảm bảo sự hợp tác chặt chẽ, hỗ trợ hiệu quả và góp phần định hình quá trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam. Nhiệm vụ này càng trở nên cấp thiết trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực thực hiện cam kết về việc đạt mục tiêu phát thải carbon ròng bằng 0 vào năm 2050 theo tuyên bố của Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị COP26.
Tại phiên họp, Ban thư ký Nhóm Đối tác Năng lượng Việt Nam (VEPG) đã cập nhật các sửa đổi trong điều khoản tham chiếu của VEPG sau năm 2021, lắng nghe chia sẻ của các bên liên quan để xác định các ưu tiên cho nhóm công tác trong giai đoạn mới. Kết thúc thảo luận, các đại biểu đã thống nhất các chủ đề làm việc trọng tâm của nhóm Tích hợp lưới điện và Hệ thống lưới điện trong năm 2022 bao gồm: (1) Tích hợp các nguồn điện biến đổi lên lưới; (2) Lưới điện thông minh, cơ chế đấu nối; (3) Hệ thống lưu trữ năng lượng, pin lưu trữ; (4) Mô hình phát điện phân tán.
Đóng góp tham luận về vận hành hệ thống điện Việt Nam, đại diện Cục Điều tiết điện lực đã chia sẻ các thông tin tổng quan về hệ thống điện Việt Nam. Theo đó, công suất đặt của Hệ thống điện Việt Nam là 78,682 MW, trong đó chiếm tỷ trọng cao nhất là nhiệt điện than (32.28%) và thủy điện (22.23%), tiếp theo là điện mặt trời và điện mặt trời mái nhà (lần lượt 11.28% và 9.86%). Để xây dựng và chuyển đổi hệ thống lưới điện có tỷ trọng năng lượng tái tạo (NLTT) cao, cần cân nhắc các vấn đề liên quan đến quá tải lưới điện và tổn thất công suất trong quá
trình truyền tải, nguyên tắc huy động khi thừa nguồn, dự báo các nguồn NLTT, cũng như cơ chế phát triển hệ thống pin lưu trữ năng lượng (BESS) đi kèm với NLTT.
Đại diện từ Tổng Công ty Điện lực miền Trung (EVNCPC) cũng đã giúp các đại biểu tham gia phiên họp có cái nhìn toàn diện hơn thông qua kinh nghiệm thực tế và những kết quả ban đầu của đơn vị trong phát triển lưới điện thông minh có tích hợp các nguồn NLTT. Với mục tiêu hiện đại hóa hệ thống đo đạc phục vụ kinh doanh điện năng, EVNCPC đã lắp đặt thành công 4.41 triệu công tơ điện tử trong hệ thống, giúp quá trình thu thập dữ liệu điện thành công đạt 99.3%. Để tích hợp các nguồn NLTT và môi vào lưới điện phân phối, EVNCPC cũng đã nghiên cứu và triển khai đầu tư nhà máy điện mặt trời tại Khánh Hòa với công suất 50MW và đưa vào vận hành từ năm 2019. Ngoài ra, Tổng công ty cũng đã lắp đặt, đưa vào sử dụng hệ thống điện mặt trời áp mái tại trụ sở Tổng công ty và một số đơn vị.
Trong những năm tiếp theo, EVNCPC đã đề ra kế hoạch chiến lược để hỗ trợ tích hợp lưới điện có tỷ trọng NLTT trên nhiều phương diện, bao gồm công tác quản lý thông tin khách hàng, công tác giám sát, điều khiển các nguồn điện phân tán, cũng như công tác dự báo đối với điện mặt trời mái nhà.
Bên cạnh đó, nhóm công tác cũng được lắng nghe nhiều kinh nghiệm trong vận hành và phát triển hệ thống nguồn điện không phát thải cacbon từ các cơ quan điện lực của Vương Quốc Anh. Trong giai đoạn từ năm 2010 đến 2019, tỷ trọng NLTT trong hệ thống điện của Anh từng tăng từ 7% lên 37%, trong khi tỷ trọng điện than giảm từ 28% xuống còn 2%. Với hơn 10 năm theo dõi mục tiêu giảm phát thải cacbon trong hệ thống điện, Tổng công ty lưới điện Anh chia sẻ việc cam kết đạt phát thải ròng cacbon bằng 0 giúp các mục tiêu của ngành điện trở nên rõ ràng hơn, đồng thời nhấn mạnh tính linh hoạt để cắt chuyển nhu cầu phát tới và phát từ, giúp cân bằng hệ thống khi cần thiết là nền tảng quan trọng để xây dựng và vận hành hệ thống điện có tích hợp NLTT thành công. Một số giải pháp để tăng tính linh hoạt bao gồm xây dựng hệ thống liên kết điện, thương thảo điều chỉnh nhu cầu phát tới để tăng tính linh hoạt từ phía khách hàng, cũng như đầu tư phát triển hệ thống lưu trữ điện.
Phát biểu tại phiên họp, ông Gareth Ward, Đại sứ Vương Quốc Anh tại Việt Nam cho biết: Ngành năng lượng chiếm khoảng 70% tổng lượng phát thải khí nhà kính ở Việt Nam, do đó, chuyển đổi trong ngành năng lượng là đặc biệt quan trọng để Việt Nam đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng “0”. Một thách thức lớn của Việt Nam là hệ thống lưới điện cần được nâng cấp và tích hợp thêm giải pháp lưu trữ. Chính phủ Việt Nam cũng sẽ cần phải đổi mới cách tiếp cận đầu tư công để nhận được tài chính cho các dự án xanh. Tiếp nối thành công của COP26, chúng tôi mong muốn tiếp tục hợp tác với Việt Nam, hỗ trợ Việt Nam thực hiện các cam kết mới về khí hậu và quá trình chuyển đổi năng lượng dựa trên nguồn tài chính khí hậu quốc tế.”
Trong năm 2021, VEPG đã tái cấu trúc các nhóm Công tác kỹ thuật, xác định các chủ đề trọng tâm phù hợp với nhu cầu cấp thiết của quốc gia cũng như tận dụng được các nguồn lực hỗ trợ từ trong và ngoài nước. Hai nhóm Công tác kỹ thuật được giữ nguyên là Năng lượng tái tạo và Hiệu quả năng lượng, ba nhóm công tác kỹ thuật mới được thành lập là Quy hoạch
chiến lược ngành điện, Tích hợp lưới điện và Hệ thống lưới điện, và Thị trường Năng lượng.
Việc chuyển đổi hình thức tổ chức các phiên thảo luận của các Nhóm Công tác Kỹ thuật VEPG theo mô hình kết hợp giữa đối thoại và khảo sát thực địa tại địa phương sẽ hỗ trợ cho các Nhóm Công tác Kỹ thuật có cái nhìn thực tế và khách quan về tác động, hiệu quả của các chính sách đến tình hình thực hiện các dự án năng lượng nói riêng và cũng như đến việc phát triển kinh tế xã hội tại các cấp nói chung trong bức tranh tăng trưởng phát triển ngành và xã hội. Ngoài ra, cần căn cứ trên nhu cầu thực tế, các Chủ trì và Đồng chủ trì sẽ xem xét thành lập các nhóm chuyên gia đặc trách phù hợp để thảo luận các lĩnh vực, chủ đề chuyên sâu về các khuyến nghị chính sách, giải pháp kinh tế, kỹ thuật cơ thể và thiết thực nhằm một mạch phát huy lợi thế sẵn có của ngành, đồng thời khắc phục những tồn tại, khó khăn. Kết quả làm việc của các Nhóm Công tác Kỹ thuật và Nhóm chuyên gia đặc trách sẽ được đưa ra trình bày trên Ban chủ đạo VEPG trong các phiên họp Ban chủ đạo VEPG và Hội nghị cấp cao VEPG lần tiếp theo.
